B- 4 – SÜRME- Göze ve kaşa çekilen boyalardır. İki çeşit sürme vardır. Biri süs için yapılır, diğeri de sevap kazanmak için. İkincisine Hacı sürmesi de denir. Çünkü Hicazdan getirilir. Birincisi, kadınların kendilerinin yaptıkları sürmelerdir. Bunlar süs için kullanılır. Kaşa ve göze hatta kirpiklere kıyruk çekmekte işe yarar. Bu sürme şöyle yapılır. Ceviz veya fındıkkabuğu yakılır, tam yanmadan söndürülüp soğuyunca kaşa ve göze sürülür, siyah bir renk elde edilir.
B-5- SAÇ BOYASI- KRAPON KÂĞIDI- Dudak ve yanakların kırmızı olması için olması için kullanılır. Islatılarak dudaklara ve yanaklara sürülür.
B-6- SAÇ BOYASI – Rastik taşı dövülür. İçine kına, mazı, çay suyu, karanfil, zeytinyağı ve yumurtanın akı konup karıştırılır. Elde edilen karışım saçlara sürülür yani saçlara yakılır. Eğer siyah renkli olmaları isteniyorsa rastık taşı ve mazı fazla konur. Eğer kızıl olması isteniyorsa mazı ve rastık taşı konmaz.
B-7- YÜZ PARLAKLIĞI- Yüz cildinin güzel görünmesi için yumurtanın beyazı ile süt karıştırılır yüze sürülür. Ayrıca bu iş için küllü su kullanılır.
B-8- SİVİLCELER İÇİN – Yüzdeki sivilceleri gidermek için potaslı sabunla yüzleri yıkamak veya sulandırılmış sütle yüzleri yıkamak gerekir.
B-9- SAÇ YUMUŞAKLIĞI VEYA SERTLİĞİ – Saçların parlak ve sert durması için sulandırılmış sirke (veya limon) içine biraz soda konur. Bu saçlara sürülür, yumuşak saç olması isteniyorsa yağmur suyuyla sabunlanıp durulanır.
B-10-KOKU- Güzel koku elde etmek için gülsuyu içine limon suyu konulur. Güneşte bir hafta bekletilir. Tülbentten süzülür, kullanılır hale getirilir.
B-11—DALGALI SAÇLAR – Kıvırcık saçlara sahip olmak için ince bir demir çubuk ateşte kızdırılıp saçlara dolanır. Çubuk üzerine dolanan saçlar lüle lüle sarkar, dalgalı olur.
B-12-KREM – Adına Yağlı Düğün denilir. Şu şekilde hazırlanır. Zeytinyağı, yumurta beyazı, kına, süt, gülsuyu veya gülyağı karıştırılıp krem haline gelinceye kadar karıştırılıp, bu mayi cilde sürülür.
B-13-SAÇ UZATMA – Saçları çabuk uzatmak için asmaların kesilmiş yerlerinden akan su bir kapta toplanır. Bu su ile saçlar ıslatılır ve saçlar yıkanır. Saçın gürleşmesi için diplerine zeytinyağı sürülür, 2 saat bekletilip yıkanır.
Kaynak – Raziye Yavaşoğlu(90 yaş) Güroluk, Raziye Açıkgöz(60yaş) Karşıyaka, Ayşe Mustak(80 yaş)Dörteylül, Hatice Erdemir(60 yaş) Yalçınkaya, Fadime Acıkara (60 yaş) Turan, Meryem İğdeli(58 yaş) Yeşildere.
7- HALK TIBBI- (HALK HEKİMLİĞİ)
A- GOCAGARI İLAÇLARI
A-1- Buğday Püskürüğü- Vücutta, elde, yüzde küçük küçük kabarcıklar meydana gelir. Bunun tedavisi için buğday havanda dövülür. İstendiği zaman ağıza su ile alınır. Üç defa kabaran yerler üzerine “Tü, tü, tü” diye püskürtülür. Bir Fatiha ile üç İhlas okunur. Buğday püskürten bazı kişiler vardır. Bunlara Ocak denir. Buğday püskürdükten sonra, buğday püsküren kişiye metal para verilir. İnanışa göre gümüşsüz geçmez.
A-2- Kurdeşen – Vücutta kaşıntı olunca ekmek yağlığı(Mendil) örtülüp elinde yanmış bir kütük odun alınır. Üç yol ayrımına gidilir, bu yanmakta olan odun ve demir para üç yol ortasına atılır. Üç defa “Ben çakal oldum puu” denir arkaya bakmadan eve doğru koşulur.
A-3- Kupa (Bardak) vurmak - Pamuk alınır, ispirtoya batırılır, yakılır, kupanın içine konur, vücudun arkasına (Bel, sırt) kapatılır. Biraz bekledikten sonra kupa alınır, başka bölgelere uygulanır, pamukta sık sık değiştirilir.
A – 4- Soğuklama – Bunu için terlemek iyidir. Vücudun ortasına tentürdiyot ile kafes çizilir. Nezlede burun akıntısını önlemek için çörek otu kavrulur, burunsa çekilir.
A- 5-Diş ağrısı – Keskin sirke ile çıra kaynatılır, ağızda gargara yapılır.
A- 6- Sirkence – Göz etrafında kaşıntı ve kızarıklık olunca, sirkence yakılır. Pekmez ile eze (tarçın) karıştırılıp sürülür bunu yapan kişilere “Gökçe” denilir. Gümüşsüz geçmez, gönlünden ne geçerse onu alırlar ayrıca biraz toprak içine tuz konur, ocakta ısıtılır, sirkence olan yere sürülür. Üç İhlas, bir Fatiha okunur.
A-7- ENME – Yıkandıktan sonra insanın başına enme gelir. O zaman bunu geçirmek için mazıyı kavururuz. Havanda döveriz. Elendikten sonra sıcak suyla karıştırırız, biraz ateşte kaynatırız sonra başının üzerine ısırınayla sıcak sıcak konur, sonra üzerine üslük ile sarılır yatılır.
A- 8- Karın Sancısı – Buna Tata da denir. Su okunur, bu su içirilir.
A- 9-Donanma – Vücutta kabarcıklar olur. Kül ve tuz karıştırılıp sürülür.
A- 10- Nazar Değmesi – (Göz Olma) – Göz olduğu zaman bazı kişilerin gözü değer. Bu kişiler toplumda bellidir. Bunlar kara gözlü, gök gözlü, kıskanç kişilerdir. Gittikten sonra arkasına kadar, kapı eşiğine kadar bıçak veya makasla kesildikten sonra şunlar söylenir.
Ak gözden, gara gözden
Gök gözden, sen çık git (Sonrasında tık, tık tık vurulur)
A-11- Köz Söndürme – Bazen göz ildiği düşünülürse başının üzerine bir bez örtülür, bir leğenin içine su konur ve tuz serpilir. Bir tabağın içine sobadan aldığımız yedi tane kömür bırakılır bıçak veya makasla çaprazlanır. Bir miktar tuz ocağın külünün içine gömülür. İçinde kömür bulunan toprak leğendeki su içine boşaltılır.
A- 12- Kurşun Dökmek – Bazen göz ildiği zaman bunun kim olduğunu anlamak için kurşun dökülür. Başına örtü (Üslük vs.) örtülür, kurşun tavada (Dığanda) ısıtılır, başının üzerinde tabak içindeki suya atılır, meydana gelen kurşun şekillerine bakarak göz ilen insanın uzun boylu, kısa boylu, şişman, zayıf gibi anlamlar çıkarılır.
A- 13- Yel Ağrısı – Ceviz yaprağı ile tavşancıl suda kaynatılarak ağrıyan yere sürülür.
A- 14- Siğil- Ellerde siğil olduğunda siğil olan kişi ile siğil kesen kişi birlikte incir ağacının dibine giderler. Siğil kesen kişi siğil sayısına göre o kadar arpayı incir ağacının dibine gömer. Yalnız bir dal kırık kalır, tamamen koparılmaz. Üç ihlas, bir Fatiha okunur. Koşarak arkaya bakmadan ev gelir, bu incir dalı kuruyunca siğiller geçer.
A-15- Yaka – İnsanların ağrıyan yerlerine sürülür. Sirke, kekik, un, soğan, su ile karıştırılıp ocakta pişirilir. Beyin üstüne zeytinyağı sürülür, yapışmasın diye yaka beyin üzerine konur veya başka ağrıyan yere konur.
A-16-Şişkinlik – Bir tarafımızı bir yere vurduğumuz zaman burası şişer. Bu şişkinliği gidermek için soğan dövülerek sarılır, ekmek çiğnenir sarılır.
A-17-Uyuz – Bir insanın her tarafına gidişik (Kaşıntı) sarmışsa bütün vücuda ispirto suyu sürülür geçmezse doğadan toplanan Arap üzümü bitkisi kökü yemekten önce yedirilir.
A-18 – Şeytan Çarpması – Birine şeytan çarptıysa ağzına Yuluk (Babıç, eski ayakkabı) ile vurulur ve aynaya baktırılmaz.
A-19- Göz İlme – Birine göz ildiği zaman o insan yedi kapıdan kıymık (İnce kısa tahta parçası) koparılır, kürek içine konur, göz ilen kişinin tepesinden örtü (Üslük) örtülür, kıymıklar yakılır, kıymıkların dumanını içine çeker, üç İhlas, bir Fatiha okur.
A-20- Bel Ağrısı – Bir insanın beli ağrırsa o yere tuğla ya da kiremit ısıtılarak konur, soğuyunca tekrar ısıtılarak konur. Ağrı geçene kadar tekrar edilir.
A- 21- Kabızlık – Bir kimse kabız olduysa incir yaprağını kaynatıp içer.
A- 22- Mayasıl – Mayasıl olan insan sincap eti yerse mayasılı geçer.
A-23- Boy ve Ayağı Kısaltmak – Bir kimsenin boynu ve ayağı çok uzun ise Cuma günü sala okunmadan evvel duvara dikeltilir ve çivi çakılır. İnsanın boyun bu çiviye kadar uzar, ayak için de aynı işlem yapılır.
A-24-Arpa – Arpa idrar söktüren bir ilaçtır. Evlerde arpayı mısır püskülü, ayrık otu kökü, kiraz sapı, menekşe gibi bitkilerle karıştırarak kaynatılır. Suyundan günde üç – dört öğün içilirse idrar boşalır.
(Devam edecek).