BULDAN DERESİ'NİN ISLAH EDİLMESİ

Belirli bir yatak içerisinde ve eğim boyunca sürekli ya da bazı dönemlerde akan sulara akarsu denilmiş. Akarsular büyüklüklerine göre çeşitli isimler almışlar coğrafya biliminde. En büyüklerine nehir adı verilmiş. Daha sonra çaylar ve dereler geliyor. Bunlar da küçük çaplı akarsular şüphesiz.
Nehirler çoğu yerlerde boş arazilerden akıp giderek denize kavuşur. Çaylar ve dereler de nehirlere ulaşmak için akarlar. Dünyada bazı şehirler var ki içinden nehirler akıyor. Çok şanslı şehirler tabiki bunlar. Örneğin Londra’nın içinden Thames Nehri, Paris’in içinden Seine Nehri geçtiği için bu durumu o kadar güzel değerlendirmişler ki hem kendileri hem de dünya turizmi açısından fırsata dönüştürmüşler.  Bosna Hersek’in Mostar Şehrinin içinden geçen Neretva Nehri’ de bir başka örnek olabilir bu konuda. Neretva Nehri üzerindeki Mimar Sinan’ın muhteşem eseri Mostar Köprüsü hepimizin malumudur. Ülkemizde de böyle şanslı şehirlerimiz, beldelerimiz var. Örneğin Amasya’dan Yeşilırmak, Eskişehir’den Porsuk Çayı geçmekte ve bu şehirler de olabildiğince kendi turizmleri açısından durumu değerlendirmektedirler. Daha küçük yerleşim yerlerinde de benzer coğrafi güzellikler var ülkemizde; Örneğin Edremit’te bulunan Kızılkeçili Çayı. Hatta bu çay ile ilgili Ünlü Yazar ve Şair Sabahattin Ali tarafından ölümsüzleştirilen Hasan Boğuldu hikâyesi de meşhurdur. Örneğin Köyceğiz’de bulunan Yuvarlakçay, örneğin İzmit’e bağlı Kartepe İlçesi Maşukiye Beldesinde bulunan ve Sapanca Gölü’ne dökülen Aygır Deresi. Ayrıca İstanbul Beylikdüzü’nde tamamen bir yaşam alanına dönüştürülen ve adına da Yaşam Vadisi denilen eski Kavaklı Deresi’nin dere yatağı da bir başka örnek.
Derelerin veya çayların ıslah edilmeleri ve turizme kazandırılmaları, bulundukları beldelerin tanıtımı, gelişimi, yöre halkının bu durumdan elde edeceği gelir ve her şeyden önemlisi coğrafi dokuya sahip çıkılması açılarından son derece önemli. Buldan’da aslında bu konuda şanslı şehirlerden. Baştan sona kadar içinden akan Buldan Deresi var. Tabi son yıllarda derenin suyu iyice azalmış durumda sadece yağmurlu dönemlerde su akışı oluyor. Öncelikle Buldan Deresi’ni temizleme ve derenin ıslah çalışmaları ile ilgili Buldan Belediyesi’nin, Buldan Doğal Hayatı Koruma Derneği’nin ve diğer sivil toplum kuruluşlarının öncülüğünde tüm Buldan halkında seferberlik bilincinin oluşturulması gerekir. El birliği ile gönüllü Buldanlılardan oluşacak bir ekip tarafından Buldan Belediyesi’nin destek ve yönlendirmeleriyle baştan sona kadar temizlik çalışması yapılması, dereye çöp atılmasının kesinlikle yasaklanması, bu konunun çevre ve halk sağlığı açısından ne kadar tehlikeli olduğunun anlatılması, gerekirse duyurularla, afişlerle bu konuya sürekli dikkat çekilmesi gerekir. Sosyal medyada da bu konu gündemde tutularak tüm Buldan Halkı nezdinde özellikle gençlerde bu konuda bir bilincin oluşması sağlanmalıdır. Daha sonraki aşamalarda ise Buldan Kaymakamlığı, Buldan Belediyesi, gerekirse Denizli Büyükşehir Belediyesi destekleri ile öncelikle az da olsa dereden su akışının olması sağlanmalıdır. Temizlik, dezenfeksiyon, ilaçlama çalışmaları periyodik olarak yapılmalı, ağaçlandırma ve bitkilendirme faaliyetleri arttırılmalıdır. Dere üzerinde bulunan köprülerin restorasyonları yapılmalı, bazıları Buldan mimarisine uygun olarak yeniden tasarlanmalıdır. Derenin her iki yakasında sınır boyunca yine Buldan mimarisine uygun korkuluklar yapılmalı, sadece belirli noktalardan dere içine geçiş olmalıdır. Daha sonra kademeli olarak dere üzerinde değişik noktalarda mesire alanları oluşturulmalı, hem Buldan halkının hem de Buldan’a misafir olarak gelenlerin keyifle vakit geçirecekleri yaşam alanları meydana getirilmelidir. Bu süreç elbette çok kısa süre içinde tamamlanamaz. Ancak öncelikle temizlik konusunda bir bilincin oluşturularak, doğal dokunun korunmasının sağlanması hususunda bir farkındalık, bu proje için başlangıç noktası olabilir. Doğal güzellikleri açısından bölgemizdeki birçok şehirden, ilçeden çok daha şanslı olan Buldan’ımız için bu anlamda bir ıslah çalışmasının vaktinin çoktan geldiğini düşünüyorum. 
Ferit UZ
  S.M. Mali Müşavir