[email protected]
Necip Buldanlıoğlu, 1877’de Buldan’da doğmuştur. Dedesi, Buldan’ın köklü ailelerinden Molla Ahmetler sülalesinden Hacı Molla Ahmet Efendi’ dir. Babası Hacı Molla Ahmet Efendi’nin oğlu Hacı Hüseyin Ağa, Annesi Raziye Hanım’dır. Aile olarak Molla Ahmetler, sonrasında ise Hacıağalar olarak bilinir ve tanınırlar.
Necip Buldanlıoğlu, kendisi ile birlikte 8 çocuklu bir aileye mensuptur. Kardeşleri; Osman Buldanlıoğlu, Ziya Buldanlıoğlu, Mehmet Buldanlıoğlu, Safiye Uz (Müftü Rasih Uz Eşi), Fadime Öncel (Ahmet Cemal Öncel’in Eşi, Naci Öncel’in annesi), Zeliha Yarangümelioğlu (Mustafa Yarangümelioğlu’nun annesi) ve Edeviye Öz (Bey Hafızlardan Reşit Öz’ ün ilk eşi)’ dir.
Necip Buldanlıoğlu, Buldan Rüştiyesini bitirdikten sonra İdadi (Lise) tahsili için Denizli’ye gitmiş fakat bir süre sonra eğitimini yarım bırakarak Buldan’a dönmüştür. Lise eğitimi sırasında iyi derecede Arapça öğrenmiştir. Ana meslek olarak Buldan’da dokumacılık ile uğraşmış, yerli malı üretimi ve ticareti yapmıştır. Ticaret hayatına ara verdiği bir dönemde Maliye memurluğu, Mahkeme Azalığı, Müstantiklik (Sorgu Hâkimliği) ve Hilal-i Ahmer Reisliği görevlerinde bulunmuştur.
Necip Buldanlıoğlu, Osmanlı Devleti’nin son zamanlarında İstanbul ve Anadolu’nun emperyalist devletler ve onların maşası durumundaki Yunanlılar tarafından işgale uğradığı o karanlık ve uğursuz dönemlerde işgale direniş gösteren ve bu konuda inisiyatif alıp görev üstlenen kahraman bir vatanseverdir. Nurettin Paşa, İzmir Valiliği’ne getirildikten sonra İzmir Müdafa-i Hukuk Cemiyeti ile bağlantı kurarak İzmir, Aydın, Denizli, Muğla, Manisa ve Balıkesir vilayetlerini temsil edecek delegelerin katılımı ile İzmir’de bir kongre toplanması kararı almıştır. Alınan bu karar Necip Buldanlıoğlu’nu milli mücadelenin içine çeken ilk adım olmuştur. Kongre, Nurettin Paşa’nın destekleriyle vilayetlerden gelen müftü, belediye reisleri ile her kazadan iki ve livalardan üç delegenin İzmir’e gelmesiyle 17 Mart 1919’da Beyler sokağındaki sinema binasında toplanmıştır. İzmir’deki kongreye Denizli Müftüsü Ahmet Hulusi Efendi başkanlığında Buldan’dan üç kişilik heyet katılmıştır:
Hacı Hüseyin Efendi zade Necip (Buldanlıoğlu)
Müftü Salih Efendi zade Mehmet (Uz)
Kara Yusuf zade Hacı Ahmet Efendi (Akay)
İzmir Valisi Nurettin Paşa, il ve ilçelerden gelen delegeleri gruplar halinde makamında kabul ederek ihtiyaç halinde direnme örgütlerinin çekirdeklerini kendi il ve ilçelerinde kurmaları için tavsiyelerde bulunmuştur. Böylece 17 - 19 Mart 1919 tarihlerinde toplanan kongrede, İzmir’in işgali gerçekleştiği takdirde Batı Anadolu’da Yunanlılara karşı gerçekleşecek silahlı mücadelenin ilk somut işareti verilmiştir. Daha sonraki süreçte 15 Mayıs 1919’da İzmir’in Yunanlılar tarafından işgal edilmesinin ardından Necip Buldanlıoğlu, 20 Haziran 1919’da kurulan Buldan Heyet-i Milliyesi içinde kurucu ve yönetici olarak görev almıştır.
Buldan Kuvayı Milliye hareketinin kurucu kadrosu şöyledir:
Kara Ahmet Halil Ağa (Tuncer) - Başkan
Hacı Hüseyin Efendi zade Necip Bey (Buldanlıoğlu)
Müderris Salih Efendi (Algan)
Müftü Mehmet Efendi (Uz)
Hattat zade Mehmet Efendi (Yazıcıoğlu)
Damatzade Halil Ağa (Yılmazer)
Hacı Hüseyin Efendi zade Osman Efendi (Buldanlıoğlu)
Kara Yusuf zade Hacı Ahmet Efendi (Akay)
Çopur Süleyman Efe (Ünalp)
Derviş Ali zade Nuri Efendi (Akın)
Prof. Dr. O. Zeki Avralıoğlu’nun 2013 basımı ‘’Buldan ve Yöresinin Tarihçesi’’ adlı kitabında zikredildiği üzere, Buldan eşrafından heyete önemli yardım ve destekleri olan Buldanlılar ise şu şekilde sayılabilir:
Paşalı Ahmet Ağa (Türkmenoğlu)
Meles Hasan (Menemen)
Serdar Topal (Mustafa Başbuğ)
Hacı İbrahim Ağa (Çelebi)
Yusuf Ağa (Tuncer)
Göbekli Ali (Özdemir)
Mustafa Sarızeybek
Barut Mehmet (Barut)
Ahmet Cemal (Öncel)
Kasap Süvari (Süleyman Dönmez)
Süvari Halil (Telli)
Topçu Mehmet (Topçu)
Topçu Abdullah (Topçu)
Karaca Hüseyin (Karacaoğlu)
Kaymak Ali (Kaymak)
Seyrek Halil İbrahim (Seyrek)
Pepe Zeybek (Mehmet Karazeybek)
Necip Buldanlıoğlu, Milli Mücadele döneminde maddi ve manevi olarak Kuvayı Milliye hareketi içinde yer almış, çevresinden toplanan gönüllülerden oluşan müfreze ile Köşk ve Atça cephelerinde Yunanlılarla mücadele etmiştir.
Necip Buldanlıoğlu, 23 Nisan 1920’ de açılan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Denizli’den seçilerek Ankara’ya giden 1. Dönem Denizli Milletvekilidir. 22 Mart 1920 tarihinde Denizli Sancağı’na gelen telgrafta 5 milletvekili seçilmesi istenmiştir. Denizli Heyet-i Milliyesi’nce organize edilen seçim sonucunda Denizli Sancağı’ ndan seçilen ve Ankara’da 23 Nisan 1920’de açılan Türkiye Büyük Millet Meclisi’ ne katılan 5 milletvekili şunlardır:
Hacı Hüseyin Mazlum Baba (Bababalım)
Belevli Yusuf (Başkaya)
Tavaslızade Mustafa (Tavaslıoğlu)
Buldanlı Hacı Hüseyin Efendi zade Necip (Buldanlıoğlu)
Hakkı Behiç (Bayiç)
1. Dönem Denizli Milletvekilleri Denizli’den Ankara’ya giderken, Denizli Müftüsü Ahmet Hulusi Efendi, Heyet-i Milliye üyeleri ve Denizli halkı tarafından dualar ile uğurlanmışlardır. Demirci Mehmet Efe, zeybek ve kızanlarıyla milletvekillerine Çardak istasyonuna kadar eşlik etmiştir. Heyet Ankara’ ya zorlu bir yolculuk sonrası ulaşmıştır. Bilindiği üzere TBMM 1. Dönem Milletvekilleri Büyük Önder Mustafa Kemal Paşa liderliğinde Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin temellerini atan milletvekilleridir. Necip Buldanlıoğlu, Meclis çalışmaları sırasında 29 Nisan 1920’de ‘’Denizli Mebusu Necip’’ imzası ile “Mecliste evvela vatanın düşmandan temizlenmesi hususunun müzakere edilmesine dair” takrir (önerge) vermiştir. 20 Mayıs 1920 günü izin alarak Ankara’dan Buldan’ a dönmüş ve Buldan ve çevresinde milli mücadele faaliyetlerine doğrudan katılmıştır. 1727 numaralı İstiklal Madalyası sahibidir.
Necip Buldanlıoğlu, üç evlilik yapmış ve toplam 9 çocuk sahibi olmuştur. İlk eşi Hacıevliler Ailesinden Ayşe Hanım’dır. Bu evliliğinden 4 çocuğu vardır. Bunlar; Güzide Kızılöz (Şükrü Kızılöz Eşi), Edeviye Eralp (Muhittin Eralp Eşi), Bedriye Ballar (Hamdi Ballar Eşi), Müşerref Buldanlıoğlu (Balcılar Ailesinden biri ile evlenmiş ancak çocuk sahibi olamadan 22 yaşında verem hastalığından vefat etmiştir.) İkinci eşi Veli Ağa kızı Hatice Hanım’dır. Bu evliliğinden 2 çocuğu vardır. Bunlar; Suat Buldanlıoğlu (Eşi Dametler sülalesinden Memduha Hanım) ve Zehra Kuyumcu (Fevzi Kuyumcu Eşi). Üçüncü Eşi Denizli’den Ahmet Albaz kızı İlkokul öğretmeni Şadiye Hoca Hanım’dır. Bu evliliğinden 3 çocuğu olmuştur; Emin Buldanlıoğlu (20 yaşında bekâr vefat etmiştir), Cevat Buldanlıoğlu (Eşi Ali Gürelme kızı Gülten Hanım) ve Raziye Elmas (Sadettin Elmas Eşi)
Necip Buldanlıoğlu, 69 yıllık onurlu yaşamının Cumhuriyetin ilanından sonraki kısmını Buldan’da ticaret ile meşgul olarak devam ettirmiş, 1 Eylül 1946’da hayata gözlerini yummuştur. Kabri Buldan Mezarlığında olup, Buldan halkının saydığı, sevdiği ve sözüne itibar ettiği, Buldan’ın yetiştirdiği değerli bir yurtsever ve devlet adamı olarak hafızalardaki yerini almıştır. Necip Buldanlıoğlu’ nu ve bu yazının içeriğinde bahsedilen, adları tarih önünde ölümsüzleşmiş tüm büyüklerimizi saygı, şükran ve rahmetle anıyorum.