NEDİR YA DA NE DEĞİLDİR 4

            Değerli hemşerilerim, gazetemizin önceki sayılarında sizlerle paylaştığım ve T.C. Anayasası’nın içeriğinden bahsettiğim yazılarıma kaldığım yerden devam ediyorum. Bu yazımda da AnayasaMahkemesi’neyapılan bireysel başvuru yolundan bahsedeceğim.
            Bir önceki yazımda belirttiğim üzere belirli şartlara bağlı olarakvatandaş olup olmadığına dahi bakılmaksızın herkesin başvurabildiği bir yol olan bireysel başvuru yolu, Anayasa Mahkemesi’nin en önemli görevlerinden birini oluşturmaktadır.Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru, başvuru yollarının tüketildiği tarihten veya herhangi bir başvuru yolu bulunmuyor ise hak ihlalinin öğrenildiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde yapılmalıdır. Bireysel başvurular doğrudan Anayasa Mahkemesi’ne yapılabileceği gibi mahkemeler veya yurt dışı temsilcilikler aracılığıyla da yapılabilmektedir.
            Bireysel başvuru, bir takım usul ve şartlara bağlı olarak yapılabilmektedir. Dolayısıyla her zaman her karara karşı bireysel başvuru yoluna başvurulamamaktadır. Anayasa Mahkemesi bir bireysel başvuruyu inceleme aşamasına geçmeden önce başvurunun kabul edilir olup olmadığını incelemektedir. Örneğin, Anayasa’nın uygulanması, yorumlanması veyahut anayasal temel hak ve düşüncelerin kapsam ve koruma alanlarının belirlenmesi açısından önemsiz bulunan ve başvurucu açısından önemli bir zararın bulunmadığı başvurular ile açıkça sebepsiz başvuru niteliğindeki başvurular, Anayasa Mahkemesi tarafından kabul edilmeyebilir. Bir başvuru Anayasa Mahkemesi tarafından kabul edilmediği zaman artık başvurucunun hak ihlali iddiası araştırılmaz ve inceleme/ karar aşamasına geçilmez.
            Öte yandan Anayasa Mahkemesi tarafından bir bireysel başvuru hakkında kabul edilebilir kararı verildikten sonra başvurucunun hak ihlali iddiası artık incelenmeye ve araştırılmaya başlanır. Bu süreçte başvurunun bir örneği Adalet Bakanlığı’nagönderilir ve Adalet Bakanlığı gerekli görmesi halinde görüşünü yazılı olarak Anayasa Mahkemesi’ne bildirmektedir. Anayasa Mahkemesi, bireysel başvuruyu incelerken gerekli gördüğü her türlü belge, bilgi ve delilleri ilgilisinden isteyebilmektedir.Anayasa Mahkemesi, inceleme aşamasında, başvurucunun haklarının korunması için zorunlu gördüğü tedbirlere karar verebilmektedir.
            Anayasa Mahkemesi bireysel başvuru incelemelerini dosya üzerinden yani duruşmasız olarak yapmaktadır. Ancak gerekli görüldüğü takdirde duruşma açarakinceleme yapabilmektedir.
            Bir önceki yazımda belirttiğim üzere Anayasa Mahkemesi, bireysel başvuru incelemelerinde yerel mahkemelerce incelenmek zorunluluğu bulunan hususlarla ilgili bir inceleme yapamaz. Yani Anayasa Mahkemesi’nin bir mahkeme kararına karşı yapılan bireysel başvuru incelemeleri, bir temel hakkın ihlal edilip edilmediği ve bu ihlalin nasıl ortadan kaldırılacağının belirlenmesi ile sınırlıdır. Böylece Anayasa Mahkemesi tarafından kanun yollarındagözetilmesi gereken hususlarda ilgili de bir inceleme yapılamaz.Benzer şekilde erkler ayrılığı ve önemine binaen Anayasa Mahkemesi tarafındanyerindelik denetimi yapılamaz, idari eylem ve işlem niteliğinde karar verilemez. Sevgi ve saygılarımla.