OLASI ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİ

            14 Mayıs 2023 tarihinde yapılan seçimlerde mevcut adaylardan hiçbirinin salt çoğunluğu elde edememesi sebebiyle artık önümüzde en yüksek oy alan 2 adayın yarışacağı Cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimi var. Ülkemizin bu önemli gündeminde değerli hemşerilerime yapılacak seçimin öneminden ve uzun yıllardan beri siyaseti meşgul eden olası anayasa değişikliklerinden bahsedeceğim.
Son olarak 2017 yılında yapılan halk oylaması sonucunda yönetim biçimimiz olan parlamenter sistemi terk ederek dünyada mevcut bir örneği bulunmayan ve mevcut hükümet tarafından “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi” olarak adlandırılan bir sisteme geçtik. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, başkanlık sistemine benzetilmektedir. Ancak bu sistemin başkanlık sistemi ile arasında çok önemli farklar mevcuttur. En belirgin fark ise günümüzde başkanlık sistemini hukuk kurallarına bağlı olarak uygulayan Amerika Birleşik Devletleri’nde olduğu gibi başkanın yetkilerinin belirli ve kanunla sınırlanmış bir şekilde yargısal denetime açık olmasıdır. Yani Amerika Birleşik Devletleri başkanları her kafasına eseni ve her istediğini her zaman sınırsız olarak ve denetime elverişsiz bir şekilde yapamaz iken Amerika Birleşik Devletleri’nde meclisler son derece aktif bir şekilde niteliğine uygun olarak çalışmakta ve ülke için önemli olan hayati kararlarda görev almaktadırlar. Ancak ülkemizdeki sistem değişikliği sonucunda TBMM pasif hale getirilmiş ve milletin doğrudan kendi seçtiği vekillerinin temsil kabiliyetleri son derece sınırlandırılmıştır.
Hal böyle olunca, ülkemizde bir sistem sorunun bulunduğu durumu Cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçiminde yarışacak her iki aday tarafından da (bir tarafça üstü kapalı şekilde) dile getirilmektedir. Çünkü seçim vaatlerinde adaylardan her ikisinin de vatandaşlara yeni bir anayasa değişikliğini vadettiğini görmekteyiz. Böylece 2017 referandumu ve yapılan anayasa değişikliği ile kabul edilen yeni sistemin az veya çok değişmesi gerekliliğinin; özellikle bu değişikliğin gerçekleşmesini sağlayan mevcut hükümet tarafından da artık kabul edildiği görülmektedir.
            Cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçimini hangi aday kazanırsa kazansın işte bu sebeplerden dolayı seçimlerden sonraki birkaç yıl içerisinde yapılacak işlerden en önemlisinin belki de parlamenter sisteme geri dönülmesi veyahut mevcut sistemin iyileştirilmesi yönünde olacağı anlaşılmaktadır. Çünkü son dönemlerde yaşadıklarımız, Cumhuriyetimizin kuruluşundan da önce 1876 yılına kadar varan parlamenter sistem tecrübemizin kolaylıkla yabana atılmaması gerektiğini göstermiş oldu. Ayrıca demokrasi ve hukuk kavramlarının daha çok yeni anlaşılmaya başlandığı erken Cumhuriyet dönemimizde parlamenter sistem ve uzlaşı kültürünün ülkemiz için hayati önem taşıdığı gerçeğini de görmüş olduk.
            Cumhurbaşkanlığı ikinci tur seçiminde hemşerilerimin belki de bir sistemi oylayacaklarını ve ülkemizin geleceği açısından verecekleri kararın ülkemizi ve geleceğimizi nasıl değiştirebileceğini iyice tahlil ederek bir sonuca varmaları gerektiğini belirtiyorum. Gerçekleşecek seçimlerden sonra ülke gündeminde önemli bir yer tutacak olası Anayasa değişiklikleri çalışmasında; umarım toplumun her kesiminden vatandaşımız, akademisyenlerimiz, sivil toplum örgütleri ve her paydaş söz sahibi olur, geleceğimizi inşa edecek modern, hukukun üstünlüğünün ve ülkemizin temel değerlerinin korunduğu bir sivil Anayasa hazırlanabilir. 2023 seçimlerinin ülkemize ve değerli hemşerilerimize hayırlı olmasını dilerim. Sevgi ve saygılarımla…