Talebeyken okuduğumuz derslerden biride mantık idi. Orada insanı ‘konuşan bir mahlûk olarak’ ifade edilmiştir. Bu doğru bir tespittir. Nitekim Kuranı kerimde hadisi şeriflerde ayetler ve hadisler vardır. Bu yazımda bunların ışığı altında bu konuyu izah etmeye çalışacağım.
Bakara suresinin 83 ncü ayetinde şöyle buyrulmuştur. ‘İnsanlara güzel söz söyleyin’ bu ilahi dinlerin temel emirlerindendir. Ancak böylece gönüller feth edilir toplum ilişkileri düzelir.
İnsanın gerek iyilere, gerek kötülere karşı güzel sözlü, güler yüzlü olması, fakat dalkavukluktan, kötünün işlediği günahlardan razı olma zanlını uyandıracak sözler söylemekten kaçınmak gerekir.
Yüce Allah Musa ve Harun aleyhisselama ‘firavna yumuşak söz söyleyin buyurmuştur. Taha suresi Ayet 44
Rabbimiz firavn gibi ben alla hım diye ortaya çıkan küfrün zirvesine çıkmış bir kâfire yumuşak söz söylenmesini emretmiş iken günümüz Müslümanlarından bazıları din kardeşlerine kaba, kırıcı, üzücü söz ve harekette bulunabiliyorlar. Burada önemli bir noktada şu. Karşımızda Yahudi, Hıristiyan, müşrik, münkir dahi olsa kaba söz söylemekten şiddetle kaçınmalıyız. Sözlerimiz daima yumuşatıcı, ikna edici, celp edici, güven verici olmalıdır. Asla kırıcı, üzücü olmamalıdır.
(Mümin ) kullarıma söyle (kâfirlere ) en güzel ( söz) ne ise, onu söylesinler. Çünkü şeytan aralarına fesat sokar. Zira şeytan insanın apaçık bir düşmanıdır. İsra suresi ayet 53
PEYGAMBERİMİZDEN ÖRNEKLER
Efendimiz kaba davranışlardan uzak, merhametli, şefkatli, yumuşak huylu idi. Eğer kendine kaba davrananlara, kusur işleyenlere karşı buda kaba davransaydı, çevresinde dağılıp giderlerdi. Onun belirgin niteliklerinden biride yumuşak huylu, yufka yürekli olmasıdır. Bu hali şu ayette görüyoruz.
Allahın rahmeti sebibiyledirki sen onlara yumuşak davrandın. Eğer kaba, katı yürekli olsaydın, çevrenden dağılır giderlerdi Öyleyse onlar (ın unsurlarından)geç, onlar için mafiret dile (yapacağın) iş (ler) hakkında onlara danış, karar verince de Allaha dayan, çünkü Allah kendine dayanıp güvenenleri sever. Ali İmran suresi ayet 159
HADİSİ ŞERİFLER
1- Dilini muhafaza et lüzumsuz şeyler söyleme
AÇIKLAMA
İnsan lisanına hakim olmalıdır. Çünkü lüzumsuz lakırdılar, insanın kıymetini düşürür, kendisini çok kere günaha sokar. Mesul bir halde bırakır.
2- Bir kul imanı kâmile nail olamaz, dilini ağzında hıfz etmedikçe
AÇIKLAMA
Bir insanın hakiki bir mümin olabilmesi için lisanına hakim olmalıdır. Lüzumsuz şeylerde ağzını kapatmalıdır. Daima meşru makul şeyler söylemelidir. Onun bunun aleyhinde konuşmadan ahlaka aykırı lakırdılar söylemekten sakınmalıdır. Faidesiz yere söz söylemekten ise tefekkür etmek insan için büyük bir fazilettir. Nitekim bir hadiste şöyle buyrulmuştur. Susan necat bulur.
3- Âdemoğlunun hatalarının birçoğu dilinden ileri gelmektedir.
AÇIKLAMA
Lisan cirmen küçüktür, fakat cürmen büyüktür. Lisanına hakim olmayan bir insan daima günaha maruz kalabilir. Boş yere söylenen sözler, ahlaka diyanete muhalif olan sözler, insanların kalplerini haksız yere kıran sözler, bir takım şerli insanlara yaltaklık için söylenen sözler sahipleri için birer büyük hata teşkil eder. Evet, kılıçların açtığı yaralar kapanır, fakat dillerin kalplerde açtığı yaralar kapanmaz. Binaen aleyh insan diline hakim olmalıdır. Hakkın rızasını muhalif sözlerden sakınmalıdır.
4- Dilinizi Müslümanlar aleyhinde konuşmaktan men ediniz. Müslümanlardan biri vefat ettikte iyiliklerini söyleyiniz.
AÇIKLAMA
Hiçbir insan kötüleme çamur atma ve gıybet gibi şeref ve haysiyet kırıcı sözlerle Müslümanları diline dolamayacaktır. Böyle bir sözde bulunmaması gerekir. Zira ona yakışan budur. Yalnız başkalarını çekindirmek için fasıkların fıs kını söylemek caizdir. Örneğin yaptığı yanlış ve hatalı işlerle toplumda kötü bir isim bırakan kişilerin zararlarında korumak için onun o yanlış hareketini söyleyebiliriz. Bu söyleyiş ile kötü haller kötülenmiş başkaları bundan korunmuş olur ve birde Müslümanlardan biri vefat edince onun, onun iyiliklerini iyi hallerini söyleyecek zem ve gıybette bulunmamalıyız. Nitekim ölüleriniz hayırla anın buyrulmuştur.
Aziz okuyucu önemli bir konuyu ele aldım. Ayeti hadisi şeriflerin ışığı altında izah etmeye çalıştım. Etkili olmasını yüce Allahtan niyaz ediyorum.
08–11–2012
SALİH GEYİK
EMEKLİ DİN GÖREVLİSİ
Yorumlar
Kalan Karakter: