11 Mayıs 2012 tarihinde meydana gelen dolu, İlçemizin Yenicekent kasabası, Oğuz köyü, Doğan köy, Bölmekaya köyü gibi bazı bölgelerinde etkili olmuştur. Bu yağış ilk turfanda çekirdeksiz üzümlere, bağa, bahçeye zarar vermiştir. Bağcı ve çiftçimizin emeğini 1-2 saat kadar kısa bir sürede yıkan bu dolu nasıl bir meteorolojik olaydır?
Doluyu genellikle 5-50mm, bazı durumlarda çok daha büyük çaplarda küresel ve düzensiz buz parçacıklarının yağışıdır şeklinde tanımlarız. Dolu, içerisinde çok güçlü dikey alçalıcı ve yükselici hava hareketlerinin olduğu kule tipi (cumulufom tipi) bulutlarda oluşur. Aşağı ve yukarı doğru olan bu taşınmalar esnasında donmuş damlaya her defasında yeni bir buz tabakası eklenir. Bu eklemelerle dolu damlası büyür ve ağırlaşır. Yukarı akımlar taşıyamadığı an aşağı akımların ve yerçekiminin etkisiyle yeryüzüne dolu olarak hızla düşer.
Atmosferin sıcaklığı ve bulutunun gelişmesine bağlı olarak bazı bölgelerde oldukça etkilidir. Fazla sıcak ve fazla soğuk bölgelerde dolu yağmaz. Havanın ılık olduğu bahar ve yaz aylarında doluya sıkça rastlanır. Dolu yağışı görüldüğünde şiddetli fırtına da mevcuttur. Hava sıcaklığının çok düşük olduğu durumlarda dolu, çok az ve zayıf olarak meydana gelir. 2011 yılında dolu meteorolojik karakterli ekstrem olayların %36’lık oranı ile ilk sırada yer almıştır.
İşte Buldan ve çevresinde 11 Mayıs 2012 tarihinde meydana gelen dolunun sebebi ılıman kuşakta yer almamız ve bölgemizde o gün havanın nemli olmasıyla beraber alttaki havanın sıcak, üstteki havanın ise soğuk olmasıdır. Koşullar böyle iken dolu ilkbaharda ne kadar geç yağarsa zararı da o kadar büyük olmaktadır. Yöremizde yağan dolu ceviz, büyük bilye, büyük üzüm tanesi büyüklüğünde 21-30 mm çapları civarındadır. Bu dolu bitki ve ağaç yapraklarının büyük bir kısmını koparacak, sebze, meyve ve ekinlere hasar verecek, sebze yapraklarını parçalayacak şiddette olmuştur. Karşı konulamaz bu doğa olayı maalesef bizim üzüm bağlarımızın, bahçelerimizin canlandığı döneme denk gelmiş ve zararı da o denli büyük olmuştur. Üstü açık bir fabrika olan tarım sektörü, İlçemizde de yaşandığı gibi başta dolu olmak üzere diğer hava koşullarından etkilenmektedir. Bu nedenle çiftçiler tarım sigortasına özendirilmelidir. Fakat dolu sadece tarım alanlarına değil binalara, taşıtlara, ormanlara, büyük baş, küçükbaş hayvanlara ve insanlara şiddeti ölçüsünce büyük zararlar verebil- mektedir.
Bazı ülkelerde dolu yağışını önlemeye yönelik çalışmalar yapılmış ve başarılı olmuştur. Bu tür çalışmaların artık ülkemizde de yapılması gereklidir. Çünkü meteorolojik karakterli doğal afetlerin sayısı ve şiddeti artma eğilimindedir.
Dolu yağışını önlenmesi konusundaki bilimsel çalışmalara önem verilmesi, çiftçimizin emeğinin boşa gitmemesi, yöremiz tarım ürünlerinin daha az zarar görmesi üzümümüzün daha bol olması temennisiyle…
Sevgiler…
Raziye Bahçeci Mustak
Meteoroloji Mühendisi
Yorumlar
Kalan Karakter: