ZOONOZ HASTALIKLAR - 4
Kampilobakter
Kampilobakterler bulaşıcı ishal hastalıklarına yol açan bakterilerdir. Campylobacterjejuni ve Campylobactercolicinsi bakterilerden kaynaklanan bulaşıcı bir hastalıktır. Kampilobakter bulaştıktan sonra iki ile beş gün içinde ishal, kramplar, karın ağrısı ve ateş başlar. İshal kanlı olabilir, bulantı ve kusma eşlik edebilir. Hastalık genellikle yaklaşık bir hafta sürer. Enfekte olan bazı kişilerde belirtiler görülmez. Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde ise Kampilobakter bazen kan dolaşımına yayılır ve hayatı tehdit eden ciddi bir enfeksiyona neden olur.Kampilobakter enfeksiyonları tüm dünyada görülürler.
Özellikle sıcak mevsimlerde ortaya çıkarlar. İshale sebep olan bakteriler arasında Salmonella ve Shigella ile birlikte ilk üç sırada yer alırlar.Hastalığa sebep olan en yaygın türü Campylobacterjejunidir. Ancak insanlarda görülen hastalıklar diğer türlerden de kaynaklanabilir. Bakteriler özellikle hayvanların sindirim sistemlerinde yaşarlar, Bakterilerle kolonize olan hayvanda hastalık genellikle ortaya çıkmaz.Campylobacterjejuni, kuşun yaklaşık vücut ısısı olan(41 °C ile 42 °C) 37 °C ile 42°C de iyi gelişirler ve bakteriyi hastalanmadan taşıyan kuşlara iyi adapte olurlar.
Kırılgan bakterilerdir. Kuru havayı tolere edemezler ve oksijen tarafından öldürülebilirler. Sadece atmosferdeki miktardan daha az oksijenli yerlerde yetişirler. Donma, çiğ etteki Campylobacter bakterilerinin sayısını azaltır. Kampilobakterlerin başlıca bulaşma kaynağı bakterilerle kontamine gıda maddelerinin tüketilmesidir. Bulaşma sıklıkla kanatlı hayvan etleri ile gerçekleşir.
Kampilobakterlersalmonellalardan farklı olarak gıda maddelerinde çoğalamazlar.Fakat ortamda bir süre canlı kalabilirler. Çiğ etin hazırlanması sonrasında kesme tahtalarının ve bıçakların yeterince temizlenmemesi gibi yetersiz mutfak hijyeni de bulaşmalara yol açabilir. Hastalığın gelişmesi kişinin bağışıklık sistemiyle yakından ilgilidir.Sıklıkla kampilobakterlekontamineolan gıda maddeleri şunlardır.Yeterince pişirilmemiş kanatlı hayvan etleri ve kanatlı hayvan ürünleri. Kontamine çiğ tavuğun bir damla suyu bile bireyi enfekte edebilir.
Çiğ süt veya çiğ süt ürünleri
İyice pişirilmemiş kıyma
Çiğ sucuk çeşitleri
Kirli içme suları, örneğin kuyu suları
Hastalığın insandan insana, temas enfeksiyonu yoluyla bulaşması da mümkündür. Burada hasta kişinin çok küçük miktardaki dışkı kalıntılarında bulunan patojenler kirli eller aracılığıyla ağza ulaşırlar. Hastalık hayvan sahiplerine evcil hayvanlarından bulaşabilir. Burada bulaşma hayvanların dışkıları aracılığıyla gerçekleşir. Hastalık genellikle ateş, baş ve kas ağrısı ile başlar, bu şikayetleri kısa bir süre sonra şiddetli karın ağrısı ve kasılması,bulantı ve ishal takip eder. İshaller oldukça sulu ve hatta kanlı olabilmektedir. Enfeksiyon genellikle bir hafta kadar sürer. Enfeksiyon normal şartlarda herhangi bir komplikasyon olmaksızın seyreder ve kendiliğinden iyileşir.
Bazen herhangi bir hastalık belirtisi göstermeden de seyredebilir.Kampilobakterler oldukça hassastır. Bunlar gıda maddelerinde çoğalamazlar. Fakat bu mikroplar bazı koşullar altında derin dondurulmuş ürünlerin üzerinde aylarca canlı kalabilirler. Bunlar ürünler çözüldükten sonra da bulaşıcılıklarını korurlar. Etleri, özellikle kümes hayvanlarının etlerini daima iyice pişirmek önemlidir. Hafifçe kızartmak bakterileri öldürmek için yeterli değildir.Dondurulmuş tavuk ve diğer et çeşitleri çözülürken ortaya çıkan erime suyunu hemen uzaklaştırmak gerekir. Bununla temas eden tüm nesneleri ve çalışma alanlarını sıcak suyla temizlek gerekir. Çiğ ve pişmiş gıda maddeleri için ayrı mutfak eşyaları kullanmalı ve her işlemden sonra çalışma tezgahlarını ve aletleri ılık su ve temizlik ürünleriyle yıkanmalıdır.
Köpekler ve kediler enfeksiyondan sonra 40-120 gün bakterileri gaitaları ile çevreye saçtıkları için enfeksiyon kaynağıdırlar. Kedi ve köpeklerle yaşayan küçük çocuklar kendi gıdalarını enfekte ederek infeksiyonu kolayca alırlar. Hastalıktan korunmak için gerekli hijyenik koşullara uyulmalıdır. (ör; ellerin yıkanması, kedi kumunun sürekli temiz tutulması önemlidir.
