İngiliz Halil (Halil DUYAR, 1885-1950) Karşıyaka Mahallesi’nden Sağırlar ailesindendir. Ailenin Sarıçalı mevkiinde üzüm bağı vardır. İngiliz Halil, Osmanlı Devleti’nin Yemen’de İngilizlerle yaptığı savaşta esir düşmüş. Birkaç sene sonra esaretten kaçmış, aylarca dere tepe giderek ailesinin yanına gelebilmiş. Evine geldikten sonra; anası babası Eldirekli (Bölmekaya Köyü) olan Fadima’ya (1900-1983) aşık olur. Fadima küçükken babası köyde ölünce, anası Kara Fatma şehre, Karşıyaka Mahallesi’nden Gerelli Ali’ye kocaya varmış. Gerelli Ali’nin de Sarıçalı mevkii Abıklar Deresi’nde üzüm bağı varmış.
Halil DUYAR, İngilizlere esir düştüğü için halk arasında İngiliz Halil diye lakap takılmış. İngiliz Halil ile Fadima’nın yaşadığı romantik dönemde, Sağırlar ailesi Halil’i Kurtuluş Mahallesi’nden tuğla-kiremit imalatçısı (Keneci) Hacı Ali Yusuf’un kız kardeşi Fadima ile evlendirmişler. Ama İngiliz Halil, Kara Fatma’nın kızı Fadima’ya olan aşkından vazgeçmemiş. Kara Fatma’nın kızı bir terzi yanında terzilik öğrendiği için, Dikişçi Fadima diye ünlenirmiş. Bu arada Kara Fatma, Güllü adında bir kız çocuğu dünyaya getirmiş. Güllü 6 yaşındayken anası ölmüş.
İngiliz Halil berberde tıraş olurken, kafasının ortasından sabun kalıbı genişliğinde ustura ile kazıtırmış. Buna yaptırmaktaki maksadı, İngiliz esaretini protesto etmek imiş. Ama daha sonra Fadima’ya olan aşkının bir nişanesi olarak kullanmaya başlamış. İngiliz Halil evlendikten birkaç sene sonra Dikişçi Fadima’yı kuma (ikinci eşi) olarak almış.
Vatandaş; İngiliz Halil’e takılırmış, sorarmış “Halil sen iki Fadima’yı nasıl idare etcen?” İngiliz Halil’de şöyle cevap verirmiş “İlk Fadima’yı çalışkanlığından, Dikişçi Fadima’yı da güzelliğinden seviyorum, vazgeçemiyorum!” Dikişçi Fadima, uzun boylu, beyaz tenli, kara-kalın kaşlı, kara gözlü bir genç kız imiş. İngiliz Halil’in ilk karısı, el tezgâhında mendil dokur, evin ve ailenin parasal, ekonomik ihtiyaçlarını karşılarmış. Dikişçi Fadima da yemek ve temizlik işlerine bakarmış. İngiliz Halil ömrünce hiç çalışmamış, iki karısı sayesinde geçinmiş gitmiş.
İngiliz Halil’in her iki karısından da çocuğu olmamış, Ali (1940-2014) ve Zehra adında iki çocuk beslemişler. İngiliz Halil öldükten sonra ilk karısı ölüyor. Dikişçi Fadima, maden suyu satıcısı Asalı Mustafa ile evleniyor. Bundan da çocuğu olmuyor. Kız kardeşi Güllü ile Bozalan Köyünden Mehmet Salih adında oğlan çocuğunu evlatlık alıyorlar.
İngiliz Halil ile Dikişçi Fadima’nın aşkına, maniler, şiirler söyleniyor. Bu sözler anonim (Halka mal olmuş.) bir şekil alarak mahalli türkü haline geliyor. Fakat kanunun uzmanları tarafından müzik notalarına yazılmadığı için söylenişi tam olarak bilinmiyor. Yapılan araştırmalarda “Kadifeden Kesesi” türküsü makam ve müziğine benzer şekilde söylendiği ifade edildi.
Türkünün Sözleri:
Sarıçalı bağları akıntı
Halil çifteyi takındı.
Ekşi yüzlü Fatma teyze
Fadima’yı benden sakındı.
Baçalarda mor balcan
Ben askere yazılcam
Askerden geldiğim vakit
Ben Fadima’yı kaldırcam.
Ak üzüm asmasıyım
Vallah güzeller hastasıyım
Söylen doktor muayene etsin
Ben sevda hastasıyım
-Nakarat-
Babucumun gönüne
Geçme Halil’im önüme
Ben sene vamıcem demiyom emme
Et anamın gönlüne (2 defa)
-Nakarat-
Kaynakça: İngiliz Ali DUYAR (1940-2014), Mehmet Yiğitler (1951), Suat Sayer (1931-200)