Allaha, Allah’ın istediği gibi inanmış olan insanoğlu için, sadece bu inançla yetinmeyip, namaz, oruç, hacc, zekât gibi ibadetler ide zamanında ve ahkâmına uygun bir şekilde eda etmesi lazımdır. Bu esasa binaen bu yazımızda oruçla ilgili hükümleri beyan ederek Müslüman kardeşlerimizin sahih bir ibadet yapmalarına yardımcı olacağız.
SORU: Oruç ne demektir?
CEVAP: Oruç ikinci fecirden itibaren güneşin gurubuna kadar yemekten, içmekten ve cinsi münasebetten nefsini men etmektir.
SORU: Orucun hükmü nedir?
CEVAP: Orucun hükmü farzdır.
SORU: Orucun farziyeti ne ile sabittir?
CEVAP: Orucun farziyeti kitap, sünnet ve icma-i ümmet ile sabittir. Kuranı kerimde ‘ Ey iman edenler sizden evvelki ümmetlere yazıldığı gibi, sizin üzerinize de oruç yazıldı. (Farz edildi, taki korunasınız’ Bakara suresi ayet 183) ayetiyle bu hususun farziyeti beyan edilmiştir.
SORU: Oruç ne zaman farz kılınmıştır?
CEVAP: Oruç, Medine’yi münevvere de hicretin ikinci senesinde farz kılınmıştır.
SORU: Orucun farziyetini inkâr etmeninin hükmü nedir?
CEVAP: Oruç da namaz, hacc, zekât gibi bir ibadettir. Binaenaleyh bu farziyeti inkâr etmek küfürdür.
SORU: Oruç nasıl bir ibadettir?
CEVAP: Oruç bedeni bir ibadettir.
SORU: Bir kimseye orucun farz olması için ne gibi şartlar lazımdır?
CEVAP: Bir kimseye orucun farz olması için o kimsenin Müslüman, balig ve akıllı olması lazımdır.
SORU: Bir kimseye oruç tutmanın farz olması için ne gibi şartlar lazımdır?
CEVAP: Bir kimseye oruç tutmanın farz olması için o kimsenin mukim ve sıhhatli, yani hasta olmaması lazımdır. Binaenaleyh ramazanı şerif ayında seferi halde bulunan veya hasta olan bir Müslüman-nın seferi halde iken orucunu tutmayıp bu halden kurtulduktan veya hasta olup da Müslüman bir doktorun ‘oruç tutmanız mahzurludur.’ demesi üzerine bu kimse orucunu tutmayıp sıhhate kavuştuktan sonra bu orucu kaza etmesi gerekir.
SORU: Bir orucun edası sahih olması için ne gibi şartlar lazımdır.?
CEVAP: Bir orucun edasının sahih olabilmesi için niyet etmek, kadınlar için nifas ve hayızdan temizlenmek şarttır. Niyet yapılmadan tutulan bir oruç sahih değildir. Binaenaleyh oruç tutmak isteyen bir insan bunu önce kalbinden geçirmesi, aynı zamanda da diliyle ifade etmesi lazımdır. Yalnız dille ifade etmek sünnettir. Oruç tutmak niyetiyle sahura kalkıp yemek yemekle de niyet etmiş olur. Her akşam ayrı bir niyet etmek gerekir. Zira araya geceler girmektedir. Niyet etmenin zamanı ise, güneş battıktan sonra ertesi günü kuşluk vaktine kadardır. Bu zaman ramazan orucunun edasına aittir. Ramazan orucunun kazasının niyetinin zamanı ise, güneş battıktan tan yeri ağarıncaya kadardır. Demek ki farz olan bu orucu gerek zamanında tutmak, gerek kazasını yapmak için yapılacak olan niyeti, zamanı içerisinde yapmak gerekir. Bu zamanlardan evvel veya sonra yapılan bir niyet sahih değildir. Oruç tutan veya tutacak olan bir kadının adet halinde olmaması, aynı zamanda loğusalık halinde de olmaması lazımdır. Böyle bir halde olan bir kadın ne oruç tutabilir, ne namaz kılabilir, ne kabe’yi tavaf edebilir ve nede kuranı kerime dokunabilir. Binaenaleyh böyle bir haldeyken bir kadının oruç tutması haramdır. Bu zamanda tutmadığı oruçlarını ramazandan sonraki günlerde kaza eder. Kılamadığı namazlarını ise kaza etmesi gerekmez, zira bu hususta dinimizin ruhsatı vardır.
TENZİHEN MEKRUH: Muharrem ayının yalnız onuncu günü veyahut yalnız Cuma, cumartesi veya nevruz ve mihri can günleri oruç tutmak, gerek farz, gerek farz olmayan oruçlarda iftar etmeden ertesi günün orucuna ulamak ve oruç tutmanın haram olduğu bayram günlerinde ve senenin her gününü oruçlu geçirmek tenzih en mehruhdur.
TAHRİMEN MEKRUH: Ramazan bayramının ilk günü ile kurban bayramının dört günü oruç tutmak tahrimen mekruhtur, yani haramdır. Zira bu günler Müslümanların ilahi ziyafete nail oldukları mukaddes ve mübarek günlerdir.
SORU: Orucu bozmayan şeyler nelerdir.
CEVAP: Orucu bozmayan şeylerin başlıcaları şunlardır: Oruç tutan bir kimsenin unutarak yemesi, içmesi ve cinsi münasebette bulunması, uyurken ihtilam olması, isteği olmaksızın boğazına duman, toz veya sinek kaçması, dişleri arasında kalan nohut tanesinden küçük kırıntıyı yemesi, kendiliğinden mideden gelen şeylerin tekrar kendiliğinden yutulması.
SORU: Oruçluya müstehap olan şeyler nelerdir?
CEVAP: Sahura kalkmak, iftara acele etmek, İftar esnasında, ya ilahi senin rızan için oruç tuttum, sana iman ettim, sana tevekkülde bulundum, senin rızanla orucumu açtım, ramazan şerif ayının yarınki günü orucuna da niyet ettim. Artık benim geçmiş ve gelecek günahlarımı yargıla. Diye dua etmesi sünnettir. Hurma ile şayet bulunmazsa suyla iftar etmek uygundur. Fakire sadaka vermek, kuranı kerim okumak, ilim ile meşgul olmak, lüzumsuz sözlerden kaçınmak, hele gıybet ve Nemimeden kaçınmak lazımdır.
SORU: Oruçluya mekruh olan şeyler nelerdir?
CEVAP: Oruçlu olan kimsenin bir şeyin tadına bakması, oruçluyken abdest aldığında ağzını su ile doldurup bu suyu ağzında fazla miktarda tutması, sakız çiğnemesi, tükürüğünü biriktirerek yutması.
SORU: Oruçluya mekruh olmayan şeyler nelerdir?
CEVAP: Gül veya misk gibi bir şeyler koklamak, misvak kullanmak ağzına su alıp gargara yapmak, burnuna su çekmek gibi şeyler oruçlu için mekruh değildir. 06–06–2015