Terzi Nadir diye bildiğimiz Nadir Seyrek’in babası Ahmet Efendi’ye ait bu diploma, Nadir Seyrek’in oğlu Bekir Seyrek tarafından babasının sakladığı evraklar arasında bulundu.Eski yazıyı okuyan İmam Hatip okulu öğretmenleri tarafından tercüme edilen evrak, Buldan’la ilgili bilmediğimiz veya hatırlayamadığımız bazı bilgilerin gün yüzüne çıkmasına vesile oldu.Osmanlı’da Sultan 2. Mahmud zamanında kurulan ve iptidai denilen ilkokulların üstü olarak kabul edilen şimdiki ortaokulların dengi olan Rüştiye Mektepleri Osmanlı’nın son zamanlarında 619 sayısına ulaşmıştı. İşte bu 619 okuldan birinin de Buldan’da olduğunu bu evraktan öğrendik. 1330 Teşrinevvel tarihi ile tarihlenmiş –bu günkü tarihe göre 1917 Ekim- be evrakta Sultan Mehmet Reşat’a ait tuğra bulunuyor. Ahmet Seyrek’in Rüştiyeden ‘aliyyü’l-a’lâ derece ile (Pekiyi) mezun olduğunu belgeleyen bu diplomada okulun müdürü ve diğer öğretmenlerinin imzaları bulunuyor.Şimdiki Yusuf Gökçe Zafer İlkokulunun bulunduğu yerde öğretim veren Rüştiye mektebinin hangi tarihte kurulduğuna ilişkin elimizde net bir bilgi yok. Ancak bazı Osmanlı yazışmalarından, Buldan Rüştiyesine öğretmen veya müdür atamalarının tarihleri dikkate alındığında 1800’lü yıllarda da Buldan’da Rüştiyenin var olduğu görülüyor. Rumi takvime göre 1296 –Miladi 1880- yılına ait Ca 19 numaralı bir belgede Öğrenci sayısı azalan Muğla Mekteb-i Rüşdiyesinde iki muallimin birden istihdamına hacet kalmadığından muallim_i evvel Abdurrahman Efendi’nin yeniden inşa olunan Buldan Mekteb-i Rüşdiyesi’ne nakledilerek bu mekteb için bevvab maaşıyla masarıf-ı müteferrika tahsisinin uygun görüldüğü belirtiliyor. Bu da demek oluyor ki yeniden inşa edilen Buldan Rüşdiyesi çok daha eski tarihlere dayanıyor. Bir başka belgeye göre çok açık olmamakla birlikte Buldan Rüştiyesi eğitime başladığında Osmanlı’da 70 civarında rüştiye bulunduğu belirtiliyor. Bu da Buldan’ın o tarihlerde Osmanlı’nın önemli yerleşim merkezlerinden biri olduğunu gösterir. Burada şunu da belirtelim, Buldan o tarihte Aydın Vilayetine bağlı bir kazadır.Bununla birlikte, devrin sonlarına doğru imparatorlukta 619 rüşdiye okulu mevcut olup, toplam 40.000 civarında talebenin devam ettiği anlaşılmaktadır. RÜŞTİYE MEKTEPLERİRüştiye, (Mekteb-i Rüşdi olarak da bilinir), Tanzimat (1839) sonrasında açılan, ortaöğrenim amaçlı Osmanlı eğitim kurumu.Ocak 1839'da toplanan Meclis-i Vâlâ'da, iptidailerin üzerinde okullar açılması uygun görüldü. Başlangıçta önerilen "sınıf-ı sâni mektebi" adını beğenmeyen II. Mahmud (hükümdarlığı 1808-1839), "rüşt" (erginlik) yaşına ve düzeyine çocukların bu okullarda ulaşacağı gerekçesiyle "rüştiye" adını verdi.[1] İlk rüşdiye mektebi olan Mekteb-i Maârif-i Adlî 1839 yılında açıldı ve bundan sonra rüşdiyeler ülke geneline yayıldı. Rüştiye programında Türkçe derslerine yer veren ilk okuldu.1846'da oluşturulan Meclis-i Maarif-i Umumiye, rüştiyeler için üç aşamalı öğretim ilkesini benimsedi: Mekâtib-i iptidaiye (ilkokullar), mekâtib-i rüştiye (ortaokullar) ve darülfünun. Mekâtib-i rüştiye nazırı Kemal Efendi, Davutpaşa Mektebi'ni (bugün Davutpaşa Lisesi) rüştiye yaparak yeni programı uygulamaya koydu.[2] 1849'da rüştiye sayısı beşe çıkarıldı. İptidaileri bitirenlerin rüştiyede iki yıl okumaları koşulu kondu. Rüştiyeyi bitirenlere de, darülfünuna hazırlık dersleri veriliyordu. 1859 yılında ilk kız rüştiyesi olan Cevri Kalfa İnas (Kız) Rüşdiyesi açıldı. Bu okul, tüm İslam ülkelerinde kızlar için lise düzeyinde oluşturulan ilk resmî öğretim kurumuydu.[3]1860'larda büyük vilayetlerde sivil rüştiyelerin yanı sıra askeri rüştiyeler de açıldı. Arapça ve Farsçayla birlikte Fransızca da zorunlu ders oldu. 1873'te mülki idadilar açılınca, rüştiyeyi bitirenler bu okullara yazılmaya başladı. 1869 Maarif-i Umumiye Nizamnamesi büyükçe kasabalarda resmî ve özel rüştiyeler açılmasını öngördüğü için, 1880'lerde rüştiyelerin sayısı hızla arttı. Okul süresi bazı yerlerde dört yıla çıkarıldı, programlara fen ve uygulama ağırlıklı dersler eklendi. Cumhuriyetin ilanından (1923) sonra bu okulların adı "orta mektep" (sonradan ortaokul) olarak değiştirildi.
GÜNDEM
08 Nisan 2017 - 10:32
Güncelleme: 28 Temmuz 2017 - 13:15
OSMANLI İMPARATORLUĞUNDA AZ SAYIDAKİ RÜŞTİYE MEKTEBİNDEN BİRİNİN DE BULDAN'DA OLDUĞUNU BİLİYOR MUYDUNUZ?
Aydın vilayetine bağlı olan Buldan kazası Rüştiye Mektebi tarafından verilmiş mezuniyet diploması Terzi Nadir’in arşivinden çıktı.
GÜNDEM
08 Nisan 2017 - 10:32
Güncelleme: 28 Temmuz 2017 - 13:15
rn Çok güzel bir haber.Yalnız 1330 senesi ayına göre değişse de 1914 veya 1915 senesine karşılıktır.Selamlarımla.